FSH (Folikül Stimülan Hormon)

FSH testinin amacı nedir?

• Kadınlarda yumurtalıkların (overlerin) işlevini değerlendirmek, yumurtlama bozukluklarını tespit etmek

• Menopoz dönemi ya da erken menopozu teşhis etmek

• Erkeklerde testislerin sperm üretimi ve işlevini değerlendirmek

• Kısırlık (infertilite) nedenlerini araştırmak

• Hipofiz bezinin işleyişini kontrol etmek

Test nasıl yapılır?
Genellikle koldan alınan bir kan örneğiyle yapılır. Kadınlarda FSH seviyesi, adet döngüsünün belirli günlerinde ölçülebilir (genellikle 3. gün), çünkü hormon seviyeleri döngüye bağlı değişiklik gösterir.

Yüksek veya düşük FSH seviyeleri ne anlama gelir?

• Yüksek FSH: Yumurtalıkların yetersiz çalıştığını (yumurtalık yetmezliği, menopoz) gösterebilir. Erkeklerde testis fonksiyon bozukluğuna işaret edebilir.

• Düşük FSH: Hipofiz bezinin yeterince hormon üretmediğini veya hipotalamus kaynaklı bir sorun olabileceğini gösterebilir.

Özetle, FSH testi özellikle üreme sağlığı ve hormon dengesi ile ilgili sorunların değerlendirilmesinde çok önemli bir testtir.

FSH Testi Neden Yapılır?

FSH testinin temel amaçları şunlardır:

1. Kadınlarda:

   • Yumurtlama bozukluklarını araştırmak (amenore, düzensiz adet)

   • Menopoz veya erken menopoz tanısı koymak

   • Kısırlık nedenlerini değerlendirmek

   • Over rezervini (yumurtalıkların yumurta sayısı ve kalitesi) değerlendirmek

   • Hipotalamus-hipofiz-yumurtalık aksındaki problemleri araştırmak

2. Erkeklerde:

   • Testis fonksiyonlarını ve sperm üretimini değerlendirmek

   • Kısırlık nedenlerini araştırmak

   • Hipofiz bezinin işlev bozukluğunu teşhis etmek

FSH Testi Nasıl Yapılır?

• Numune: Genellikle koldan alınan bir kan örneğiyle yapılır.

• Zamanlama: Kadınlarda genellikle adet döngüsünün 2-4. günleri arasında yapılması tercih edilir. Bu, hormon seviyelerinin en stabil ve anlamlı olduğu dönemdir.

• Erkeklerde test günün herhangi bir saatinde yapılabilir, çünkü FSH seviyeleri gün içinde çok değişmez.

FSH Seviyelerinin Yorumlanması

• Yumurtalık yetmezliği

• Overlerin zarar gördüğü durumlar

• Hipofiz bezinden aşırı hormon üretimi veya yumurtalık direnci | - Testislerin zarar görmesi (primer testis yetmezliği)

• Sperm üretim bozukluğu

• Hipofizden aşırı FSH salınımı |
  | Düşük FSH | - Hipofiz veya hipotalamus kaynaklı sorunlar (sekonder amenore)

• Yumurtalık fonksiyonlarının baskılanması (örneğin stres, aşırı egzersiz, kilo problemleri) | - Hipofiz veya hipotalamus sorunları

• Düşük sperm üretimi nedenleri |

FSH Testi ile İlişkili Diğer Hormonlar

FSH testi genellikle diğer hormonlarla birlikte değerlendirilir, çünkü hormonlar birbirini etkiler:

• LH (Luteinizan Hormon): Yumurtlama ve erkeklerde testosteron üretimini tetikler.

• Östrojen (kadınlarda) / Testosteron (erkeklerde): Cinsiyet hormonlarıdır.

• Prolaktin: Hipofizden salgılanır ve aşırı seviyeleri üreme fonksiyonlarını etkileyebilir.

FSH Yüksekliği Neden Olur?

• Kadınlarda: Menopoz, erken menopoz, over yetmezliği, overlerin radyasyon/kemoterapiye maruz kalması, genetik durumlar (Turner sendromu gibi)

• Erkeklerde: Testis hasarı (travma, enfeksiyon, radyasyon), Klinefelter sendromu, primer testis yetmezliği

FSH Düşüklüğü Neden Olur?

• Hipofiz veya hipotalamus yetmezliği

• Stres, aşırı kilo kaybı veya obezite

• Kronik hastalıklar

• Bazı ilaçlar veya hormonal tedaviler

Özet

• Kısırlık tanısında yardımcıdır

• Menopoz ve erken menopozu tespit edebilir | - Tek başına yeterli değildir, diğer hormon testleriyle birlikte değerlendirilmelidir

• Kadınlarda döngüye göre değişkenlik gösterir, yanlış zamanda bakılırsa yanıltıcı olabilir |