Piruvat (Pirüvik Asit)

🔬 Pirüvik Asit (Piruvat) Nedir?

Pirüvik asit, glikozun parçalanması (glikoliz) sonucu oluşan bir ara üründür. Hücreler bu maddeyi kullanarak enerji üretir. Normalde pirüvat, oksijen varlığında mitokondrilerde enerjiye (ATP) çevrilir. Ancak bazı metabolik hastalıklarda bu dönüşüm sağlıklı gerçekleşemez.

🧪 Piruvat Testi Ne Amaçla Yapılır?

Bu test şunları değerlendirmek için istenir:

1. Mitokondriyal hastalıklar – Özellikle enerji üretiminde problem olup olmadığını anlamak için.

2. Laktik asidoz – Laktat ve pirüvat seviyeleri birlikte değerlendirilerek asidoz nedenleri araştırılır.

3. Pirüvat dehidrogenaz eksikliği – Bu enzim eksikliğinde pirüvat birikir.

4. Konjenital metabolizma bozuklukları – Özellikle çocuklarda, doğuştan gelen enerji metabolizması hastalıklarının tanısında.

📋 Test Nasıl Yapılır?

• Kan örneği alınır (bazen omurilik sıvısı – BOS da kullanılabilir).

• Örnek, hemen soğutulmalı ve özel şartlarda analiz edilmelidir çünkü pirüvat çok çabuk bozulabilir.

• Genellikle aynı anda laktat düzeyi de ölçülür.

• Laktat/pirüvat oranı tanı açısından çok önemlidir.

🧾 Sonuçlar Nasıl Yorumlanır?

• Yüksek pirüvat seviyesi:

  • Pirüvat dehidrogenaz eksikliği

  • Mitokondriyal solunum zinciri bozuklukları

  • Hipoksi (oksijen eksikliği)

• Düşük laktat/pirüvat oranı:

  • Mitokondriyal hastalık lehine yorumlanabilir.

• Yüksek laktat ama normal pirüvat:

  • Oksijen eksikliği ya da şok durumlarını düşündürür.

🧑‍⚕️ Ne Zaman İstenir?

Doktorlar bu testi şu durumlarda isteyebilir:

• Sebebi açıklanamayan nörolojik bulgular (kas zayıflığı, gelişim geriliği)

• Sürekli yorgunluk

• Asidoz belirtileri

• Kas hastalıkları şüphesi